Quilt: wat is het en welke voor- en nadelen zijn er?
In de vorige blogpost over materiaal voor de Pacific Crest Trail werd mijn big 4 nader bekeken. Hierin werd het duidelijk dat ik voor de PCT gebruik maak van een quilt in plaats van een slaapzak. In dit artikel wil ik verder ingaan op de vraag wat een quilt is en wat de voor- en nadelen van een quilt zijn ten opzichte van een slaapzak. Zoals het leeuwendeel van de materialen in het lightweight hiken, heb ik de quilt nooit in Nederland te koop gezien. Sterker nog, ik had er nog nooit van gehoord tot ik een paar maanden geleden met de voorbereiding voor de Pacific Crest Trail begon. In de VS is een quilt echter alomtegenwoordig op langeafstandstochten. Zo bleek uit een onderzoek onder Appalachian Trail-wandelaars in 2017 dat 27% van de ondervraagden gebruik maakten van Enlightened Equipment, de bekendste producent van quilts. Hun model “Revelation” was de keuze van liefst 20% van alle ondervraagden. Ook de enquête van 2018 laat dit zien: 29% van de hikers gebruikte in 2018 op de Appalachian Trail een quilt. Ook een enquête onder PCT-hikers in 2018 bevestigde de populariteit van quilts: de twee meest voorkomende slaapzakken onder de ondervraagden voor de PCT 2018 waren quilts, met op de derde plaats een hybride-slaapzak die tussen een quilt en een reguliere slaapzak in zit. De bevindingen van de enquêtes kun je hier (voor de AT 2017), hier (voor de AT 2018) en hier (voor de PCT 2018) terugvinden.
Een quilt is van oorsprong afkomstig uit de hangmatwereld, waar er een topquilt en een underquilt bestaat. De gedachte achter een quilt is dat alle overbodige features van een reguliere slaapzak gestript worden, zonder per se veel warmte te verliezen. Een quilt heeft geen capuchon, geen rits en een open rug-gedeelte, wat op de afbeeldingen aan het begin van deze blogpost terug te zien is. Hoewel het ontbreken van isolatie aan de onderkant van de quilt veel warmteverlies lijkt te betekenen, is dit niet het geval: dons isoleert alleen goed wanneer er lucht tussen de donsveertjes gevangen zit, wat voor de “opgeblazen” donskamers bij een slaapzak of donsjas zorgt. Indien het dons gecomprimeerd wordt, zal het een groot gedeelte van zijn isolatie verliezen. Bij een reguliere slaapzak, waar het dons op de onderkant van de slaapzak gecomprimeerd wordt door de persoon die in de slaapzak ligt, zal hier dus isolatie verloren gaan. Vanuit deze gedachte is in de hangmatwereld de topquilt ontstaan, die in combinatie met een matje in de hangmat of bij koudere temperaturen met een underquilt ondersteund wordt om genoeg isolatie aan de onderkant van het lichaam te hebben. Aangezien een hangmat een stuk van de grond hangt, kan er een underquilt, in feite een donsdeken, onderlangs de hangmat gehangen worden zonder dat het dons hierin samengedrukt wordt. Hierdoor kan deze combinatie tot lage temperaturen gebruikt worden. Deze underquilt is voor grondslapen onbruikbaar: warmteverlies aan de grond moet tegengegaan worden met het slaapmatje. Afhankelijk van de omstandigheden waarin geslapen wordt, is de isolatiewaarde van je slaapmatje daarom belangrijker of minder belangrijk. Om een goed beeld te krijgen van de warmte van een slaapmatje, wordt gekeken naar de R-waarde, die de isolatiewaarde van het matje aangeeft. Hoe hoger de R-waarde is, des te beter het matje isoleert en bij lagere temperaturen gebruikt kan worden. Bovendien zijn R-waardes van verschillende matjes simpelweg bij elkaar op te tellen, indien er meerdere matjes op elkaar gelegd worden om op te slapen. Als een matje met een R-waarde van 2 en een matje met een R-waarde van 4 op elkaar gebruikt worden, heeft deze combinatie een R-waarde van 6. Dit is warm genoeg om te gebruiken in koude, winterse omstandigheden. Voor drieseizoenengebruik is een R-waarde tussen de 2 tot 3,5 à 4 voldoende. Een aandachtspunt betreffende R-waardes is dat niet iedere fabrikant deze berekent; bij sommige fabrikanten wordt de R-waarde geschat. Daarnaast zijn er fabrikanten die in plaats van een R-waarde een temperatuurwaardering aan hun slaapmatje geven, zoals bij slaapzakken het geval is. Deze temperatuurwaarderingen worden echter, net als bij slaapzakken, vaak overdreven, wat vergelijken van slaapmatjes lastig maakt. Uiteindelijk werkt een testhike volgens mij het beste om uit te vinden of de beoogde slaapmat aan alle wensen voldoet.
Nu het duidelijk is wat een quilt is, wordt de vraag “wat zijn de voor- en nadelen van een quilt?” beantwoord.
Het grootste voordeel is gewichtsbesparing. Een quilt is al snel zo’n 200 gram lichter dan een slaapzak met een vergelijkbare temperatuurwaardering en een gelijke hoeveelheid dons. Dit komt door de open onderkant en het ontbreken van zowel een rits als een capuchon. Doordat er geen bedekking voor het hoofd is, is het dragen van een muts of balaclava ’s nachts een must. Een groot gedeelte van de lichaamswarmte wordt verloren via het hoofd, dus ook voor de minder koude nachten is een muts, hoewel dan eventueel een dunnere, een goed idee.
Een tweede voordeel is de veelzijdigheid van een quilt ten opzichte van een slaapzak. Met name bij een quilt met een optionele footbox komt dit voordeel naar voren. De footbox is het onderste gedeelte van de quilt waar de voeten in liggen. Hierin zijn twee varianten beschikbaar bij een quilt: een dichtgenaaide footbox, die warmer is en daarmee beter geschikt is voor koudere temperaturen, of een optionele footbox die geopend kan worden. Meestal wordt de quilt met een rits of drukknopjes afgesloten en geopend en zit er aan de onderkant een elastiek, waarmee het voeteneind afgesloten kan worden om koude luchtstromen tegen te houden. Het voordeel van de optionele footbox is dat deze helemaal geopend kan worden en uitgevouwen kan worden tot een deken voor de warmere nachten, zoals op de afbeeldingen hieronder zichtbaar is.
Tenslotte geeft de quilt sommige mensen een vrijer gevoel, aangezien je minder in een “cocon” ligt dan bij een slaapzak. Als iemand veel draait en beweegt in zijn/haar slaap, is het gebruiken van een quilt daarom een optie, aangezien de quilt aan het matje bevestigd is en daarom niet mee zal draaien of van het matje af zal gaan. Ik denk wel dat dit een persoonlijk punt is en daarom als een plus- maar ook als een minpunt kan gelden.
Nadelen zijn er ook: doordat een quilt niet volledig is afgesloten, is het minder geschikt voor extremere temperaturen. Als er gedraaid wordt in de quilt en de opening aan de onderkant voor een stuk meedraait, is er een kans dat er een koude luchtstroom door de quilt stroomt en er warme lucht verloren gaat. Naarmate het kouder wordt, wordt het gebruik van een slaapzak ook steeds aantrekkelijker en verstandiger. Waar deze grens exact ligt, is niet zo gemakkelijk te zeggen; het hangt af van verschillende factoren zoals het matje dat gebruikt wordt, de vaardigheid van de slaper om de opening van de quilt en de quilt zelf goed op zijn plaats te houden en of de persoon warm of koud slaapt.
Indien een quilt toch niet de voorkeur heeft, is er nog een andere interessante optie: een hybride tussen een slaapzak en een quilt. Dit is in feite een slaapzak zónder capuchon of een quilt mét rits. Zo’n hybride slaapzak heeft een gewichtsbesparing ten opzichte van een slaapzak, hoewel minder dan bij een quilt door de rits, terwijl het beter afgesloten is dan een quilt. Afhankelijk van waar iemand naar op zoek is, blijkt er redelijk veel keus op het gebied van slaapzakken te zijn: quilts voor de lichtste optie, slaapzakken voor de warmste optie en een hybride slaapzak die het beste van twee werelden combineert in een gulden middenweg.
Zelf neem ik een quilt mee op de Pacific Crest Trail. Vooral het lage gewicht heeft me over de streep getrokken. Daarnaast vind ik het ook leuk om nieuw materiaal te ontdekken en te testen: ik had nog nooit in een quilt geslapen en ben benieuwd hoe het op de Pacific Crest Trail gaat bevallen om iedere dag onder allerlei omstandigheden in een quilt te slapen. In de vorige blogpost staat meer informatie over de quilt die ik meeneem op de Pacific Crest Trail. Deze kun je hier teruglezen
Een aantal interessante links over slaapmatjes en quilts, zijn:
- https://travsl.nl/tips/r-waarde-slaapmat/
- https://thermarestblog.com/r-value-meaning/
- https://thermarestblog.com/how-warm-is-a-sleeping-pad-r-value-vs-degree-ratings/
- https://www.thehikinglife.com/2017/11/why-choose-a-quilt-over-a-sleeping-bag/
- https://www.youtube.com/watch?v=brOqkhV9avY
- https://www.youtube.com/watch?v=tdSgnwdUBT4
Strooky